‘Wij zien mensen’ op de HIC: omgaan met suïcidaliteit

Als psychiatrisch verpleegkundige op de High & Intensive Care komt Monique Lancee regelmatig in aanraking met mensen die zich willen suïcideren. Monique vertelt hoe ze daarmee omgaat en hoe ze de visie van GGZ Drenthe Wij zien mensen in praktijk probeert te brengen. Dat doet ze door mensen écht te zien. Door een luisterend oor te bieden, door te laten weten dat ze er altijd voor hen is en zo ruimte probeert te maken voor hulp.

Onlangs organiseerde Monique in samenwerking met de Stichting Suïcide Preventie Centrum een Walk into the light wandeling bij GGZ Drenthe in Assen. Monique is aandachtsfunctionaris suïcidepreventie. Ze vertelt over suïcidaliteit in haar werk op de Hight & Intensive Care (HIC) en hoe ze Wij zien mensen in praktijk brengt:

“De High en Intensive Care is een gesloten afdeling binnen de psychiatrie waar mensen die ergens in hun leven vastgelopen zijn om wat voor reden dan ook worden opgenomen. Dit gebeurt op vrijwillige basis, maar vaak ook gedwongen vanwege de ernst van het psychiatrisch ziektebeeld, waarbij er soms gevaar is voor de persoon zelf of de naaste omgeving. Vaak hebben de mensen die bij ons worden opgenomen al ambulante hulp bij GGZ Drenthe en kennen wij hen al, maar er komen ook mensen met een blanco voorgeschiedenis.

Graag wil ik je meenemen in mijn persoonlijke gedachten en ervaringen rondom suïcide tijdens mijn werk en hoe ik de visie van GGZ Drenthe ‘Wij zien mensen’ probeer uit te dragen. Wat betekent ‘wij zien mensen’ nou eigenlijk? Mijn gevoel zegt dat je mensen nooit genoeg kunt zien. En mijn gevoel zegt ook dat dit nog beter kan.

In mijn dagelijks werk op de High en Intensive Care houd ik me bezig met mensen die door de dingen die ze hebben meegemaakt, of nog steeds meemaken, soms niet weten hoe en waarvoor ze verder moeten leven. Vaak zijn deze mensen al heel veel kwijtgeraakt: hun psychische gezondheid, hun familie, vrienden en dagbesteding. Soms staan ze op het punt om ook hun huis nog kwijt te raken, waardoor ze geen andere uitweg zien dan te stoppen met leven.

Je voelt de machteloosheid, de boosheid, het verdriet, de teleurstelling, de eenzaamheid en de verwarring. Maar soms voel je niets, omdat ze er niets over delen. Tussen het voelen en de woorden zit een groot verschil. Hoe leg je iemand uit dat je niet meer wilt leven, of dat je het leven moeilijk vindt? En hoe reageer je daar dan op?

In mijn werk heb ik en heb ik helaas veel te maken gehad met mensen die de dood verkozen boven het leven. Die we niet genoeg hebben kunnen zien, of die niet gezien wilden worden. Je zou kunnen zeggen dat het iets is waar ik dagelijks mee bezig ben. En ondanks dat dit mijn dagelijks werk is en ik aandachtsfunctionaris suïcidepreventie ben, sta ook ik vaak machteloos. Hoe kun je iemand die niet meer wil leven nou op andere gedachten brengen en ervoor zorgen dat ze deze gedachtegang en/of plannen kwijtraken?

Ik denk persoonlijk dat dat onmogelijk is, omdat je een ander niet kunt redden als die ander niet gered wil worden. Het enige wat je voor die ander kunt doen, is laten weten dat je er bent, dat je een luisterend oor kunt bieden. En dat je benoemt dat die ander altijd bij je terechtkan en laat weten dat je openstaat voor een gesprek van mens tot mens. Het feit dat er openheid is, kan al ruimte bieden tot hulp.

We zijn hier bij elkaar voor degene die ons dierbaar is en voor degene die ons dierbaar was en misschien ook wel voor beide. Ik kan me elke suïcide binnen mijn werk nog herinneren en heb daar een naam en een gezicht bij. De politieagent, de moeder, de jongen en onze collega maar vooral… de mens. Dat het mijn werk is, betekent niet dat ik er ooit aan zal wennen. Integendeel. Bij elke suïcide probeer ik te achterhalen wat ik anders had kunnen doen of wat ik gemist heb. Maar ik probeer me ook steeds opnieuw te realiseren dat dit de keuze van deze persoon is geweest. Dat is mijn manier om een suïcide te ‘overleven’.

Onthoud alsjeblieft dat het niet jouw schuld is, oordeel niet en probeer elke persoon in liefde te herinneren zodat ze echt vrij kunnen en mogen zijn.”