Onderzoek verstandelijke beperking en psychiatrie

Passend psychofarmaca gebruik bij mensen met een verstandelijke beperking.

2017

Psychofarmaca worden vaak en langdurig gebruikt bij gedragsproblemen bij mensen met een verstandelijke beperking (VB). Het is gebleken dat mensen met een VB kwetsbaarder zijn voor bijwerkingen en dat deze vaker voorkomen. Daarnaast is er geen wetenschappelijk bewijs voor de werkzaamheid van psychofarmaca bij gedragsproblemen. Bij het voorschrijven van psychofarmaca aan mensen met een VB zijn meerdere disciplines betrokken, waaronder begeleiders, gedragskundigen en artsen. Dit onderzoek is opgezet om het bewust voorschrijven van psychofarmaca bij mensen met een VB te verbeteren en daarmee niet passend gebruik te verminderen.
 
Het onderzoek bestaat uit twee deelprojecten:
 
Deelproject 1: Kennis van begeleiders, verzorgers en behandelaars ten aanzien van psychofarmacagebruik door mensen met een VB.

Dit onderzoek is onderdeel van het landelijke programma ‘Beter af met minder? Bewust gebruik psychofarmaca’ van Vilans, kenniscentrum langdurige zorg. Binnen de zorg voor mensen met een VB heeft de begeleider een belangrijke rol. Uit eerder onderzoek is echter gebleken dat begeleiders weinig kennis hebben over het effect van psychofarmaca en mogelijke bijwerkingen en onvoldoende zicht hebben op het proces van voorschrijven en evalueren van psychofarmaca.

Binnen dit onderzoek is een online leerinterventie voor begeleiders ontwikkeld, gericht op het vermeerderen van kennis over het effect op psychische symptomen en gedrag en het optreden van bijwerkingen van psychofarmaca, de rol van verschillende disciplines, het proces van voorschrijven en evalueren van effecten van psychofarmacagebruik.
 
Deelproject 2: Ontwikkeling van het Toetsingsinstrument Psychofarmaca Toepassing (TiPT).

Ondanks verschillende ontwikkelingen om niet passend psychofarmacagebruik bij mensen met een VB te verminderen, is er nog steeds sprake van een hoog en langdurig gebruik van psychofarmaca.
Hierdoor is de behoefte ontstaan aan een methode om de kwaliteit van voorschrijven van psychofarmaca bij mensen met een VB op een eenvoudige, betrouwbare en gevalideerde manier in kaart te brengen. Hiervoor is een instrument (TiPT) ontwikkeld dat door een voorschrijvend arts of verpleegkundig specialist kan worden ingevuld.
 
Het Toetsingsinstrument Psychofarmaca Toepassing (TiPT) is ontwikkeld met behulp van experts uit het veld; psychiaters, artsen voor verstandelijk gehandicapten en apothekers. Hierbij is gebruik gemaakt van een Delphi procedure, bestaande uit herhaalde ondervragingen met tussentijdse rapportage van de resultaten. Aansluitend zal het TiPT onderzocht worden op betrouwbaarheid, validiteit en gebruiksvriendelijkheid.

Vilans
Afdeling Huisartsen/Ouderengeneeskunde van het Universitair Medisch Centrum Groningen

2021

de Kuijper, G., & van der Putten, A. A. J. (2017). Knowledge and expectations of direct support professionals towards effects of psychotropic drug use in people with intellectual disabilities. Journal of Applied Research in Intellectual Disabilities, 30(Suppl 1), 1-9.  DOI: 10.1111/jar.12357

van der Spek, K., Gerritsen, D. L., Smalbrugge, M., Nelissen-Vrancken,Marjorie H J M G., Wetzels, R. B., Smeets, C. H. W., . . . Koopmans, R. T. C. M. (2015). A reliable and valid index was developed to measure appropriate psychotropic drug use in dementia. Journal of Clinical Epidemiology, 68(8), 903-912.  DOI:10.1016/j.jclinepi.2015.03.012

de Kuijper, Gerda (red.) (2016) Revisie NVAVG standaard: voorschrijven van psychofarmaca. Enschede, NVAVG, 2016.