Samen kijken wat iemand nodig heeft om weer in balans te komen

Helmieke Nieman werkt al ruim 30 jaar bij GGZ Drenthe, eerst als verpleegkundige en later als sociaal psychiatrisch verpleegkundige. Helmieke is onderdeel van het Intensive Home Treatment (IHT) team. “Het IHT-team biedt hulp aan mensen die door hun psychiatrische problemen in crisis zijn of in crisis dreigen te raken en die zonder intensieve behandeling mogelijk opgenomen zouden moeten worden in een psychiatrische kliniek”, vertelt Helmieke. “We begeleiden ook patiënten die na een opname naar huis gaan, maar daarbij nog extra ondersteuning nodig hebben. Hierbij gaan we uit van de visie dat de patiënt beter thuis aan zijn herstel kan werken dan in een kliniek.”

 Helmieke is al heel lang werkzaam in de acute psychiatrie. “Ik vind het werken met patiënten die in crisis zijn heel boeiend”, legt Helmieke uit. “Om mee te denken en te helpen de boel weer op een rij te krijgen bij mensen die zó ontregeld zijn, geeft veel voldoening. Het vraagt wel om een brede blik: als de patiënt eenmaal gestabiliseerd is, bekijken we wat er verder nodig is. Is er een behandeling nodig en hoe zwaar moet deze behandeling dan zijn? Hier nemen we ook het systeem van de patiënt in mee.”

Contact
Helmieke komt allerlei mensen in uiteenlopende crisissen tegen. “Bijvoorbeeld ook mensen die al ondersteuning hebben. Dit vraagt ook om afstemming met ketenpartners, je wilt natuurlijk niet hun behandeling in de weg zitten”, legt Helmieke uit. “Daarnaast hebben we vaak contact met huisartsen, psychiaters vanuit andere settingen of locaties uit het land. Ik vind het heel bijzonder om contact te maken met mensen die het gevoel hebben dat ze echt niet meer weten hoe ze eruit moeten komen. Dat je door een gesprek aan te gaan en alles op een rij te zetten, deze mensen kunt bereiken en dat ze hierdoor hun vertrouwen weer terugkrijgen. Natuurlijk zijn er mensen die helemaal geen contact willen maken, soms moet je ook creatief zijn om dan toch aan je informatie te komen. Dat is zo interessant. Je komt voor verrassingen te staan die je van tevoren niet bedenkt en dan moet je heel snel schakelen.”
 
IHT-team
Het IHT-team bestaat uit psychiaters, sociaal psychiatrisch verpleegkundigen, verpleegkundigen, artsen in opleiding, ervaringsdeskundigen en administratieve ondersteuning. Het team heeft een poortwachters functie. ”Als een afdeling vindt dat opname van een patiënt nodig is,  dan kijken wij mee of er ruimte is binnen het team om de patiënt toch thuis te kunnen behandelen”, vertelt Helmieke. “Als we met de opschaling van ons team iemand toch nog thuis kunnen houden en opname kunnen voorkomen, is dat natuurlijk heel bevredigend. Binnen ons team doen we beoordelingen en intakes. Dan kijken we of iemand wel genoeg in crisis is om in zorg te nemen. Zo niet, dan kijken we samen waar de patiënt beter past. Komt hij of zij wel bij ons in zorg, dan kijken we samen wat iemand nodig heeft om weer in balans te komen.”
 
Uitdaging
“Het is de uitdaging om bij mensen die heel verward en psychotisch zijn te voorkomen dat ze in paniek raken. Door middel van gesprekken of therapie probeer je helder te krijgen hoe ze zo’n crisis in het vervolg kunnen voorkomen, ook wat ze er zelf aan kunnen doen. Hierbij is het betrekken van het systeem, van de naasten van de patiënt, ook heel belangrijk. Hierdoor komen patiënten eerder tot rust, er is onderling zoveel meer begrip. Naasten schrikken natuurlijk ook vaak van het gedrag. Als iemand bijvoorbeeld een suïcidepoging doet, is het vertrouwen compleet weg. Door systeemgesprekken te voeren, probeer je de mindset van mensen ook te veranderen. Daarnaast kun je naasten bepaalde handvatten mee te geven: hoe ga je nu met bepaald gedrag om? Je moet ook goed aanvoelen hoe je een patiënt in een crisis benadert, bij de één werkt een bepaalde aanpak, maar dat kan bij de ander juist averechts werken. Dat is iedere keer weer anders en dat is voor mij ook een drijfveer om dit werk te doen.” 
 
Plezier
Onverwachte situaties waar je op moet acteren, dat maakt dat Helmieke met plezier naar haar werk gaat. Helmieke: “Ik kan heel snel schakelen als de situatie hierom vraagt. Ik werd laatst tijdens een systeemgesprek gebeld dat er iemand op het spoor liep. Dan moet je rustig blijven en het gesprek snel afronden en vervolgens actie ondernemen zonder in paniek te raken. Als dit dan goed afloopt, dan geeft dit wel een gevoel van: ‘Yes, dat hebben we toch weer mooi gedaan met z’n allen’. Je doet het echt samen in het team.”
 
Thema’s
Binnen het IHT-team spelen verschillende actuele thema’s: meldcode huiselijk geweld en kindermishandeling, suïcidepreventie, maar ook systemisch werken. “Daarnaast willen we heel graag lessen geven aan verpleegkundigen op de eerste hulp en IC van ziekenhuizen die te maken krijgen met patiënten die bijkomen na een mislukte suïcidepoging”, vertelt Helmieke. “Deze patiënten worden heel naar wakker en we merken dat verpleegkundigen het lastig vinden om hiermee om te gaan. Ze laten ze vaak liggen totdat wij de beoordeling hebben gedaan. Verder zijn we bezig om de contacten met de politie aan te halen. We zouden graag willen dat de crisisdienst en de politie meer samen zouden werken. We hebben al stappen gezet met de spoedpoli en de psycholance. Maar dit willen we graag verder ontwikkelen.”

 Nieuwe collega’s
Voor het werk binnen het IHT is het van belang dat mensen flexibel zijn en mee kunnen denken. “Maar ook contact kunnen maken en kunnen inschatten of mensen weer naar huis kunnen of niet zijn belangrijke eigenschappen in een nieuwe collega”, zegt Helmieke. “Creatief en flexibel zijn volgens mij wel de sleutelwoorden binnen IHT. Als je met een crisis bezig bent, weet je niet of het een uur duurt of dat je een paar uur bezig bent. De crisisdienst heeft geen openingstijden. Dit betekent wel dat je je eigen grenzen goed moet bewaken.”