De onderlinge samenwerking in het team maakt me trots

“De patiënten die wij behandelen, zijn allemaal zo verschillend; qua complexiteit en (fase van) behandeling waarin ze zitten. Daardoor is geen dag hetzelfde.” Aan het woord is Mirjam van Enthoven. Mirjam is behandelcoördinator, klinisch psycholoog en regiebehandelaar op afdeling De Plecht binnen de Forensisch Psychiatrische Kliniek. 

“Op De Plecht worden mannen en vrouwen vanaf 18 jaar behandeld die door een psychotische stoornis hun gedrag onvoldoende onder controle hebben”, vertelt Mirjam. “Op De Plecht zitten nu 13 mensen met een psychotische stoornis die vanuit hun stoornis een delict hebben gepleegd. Tijdens de behandeling staat het toewerken naar een delictvrij bestaan centraal. Met name de schizofrene doelgroep spreekt mij erg aan. Je kunt namelijk veel meer bereiken in de behandeling dan veel mensen denken. Door problemen multidisciplinair te benaderen, kun je heel gericht behandelen.” 

Regiebehandelaar
Mirjam is voor een deel regiebehandelaar, daarnaast is ze klinisch psycholoog en behandelcoördinator. “Als regiebehandelaar zet je, samen met het team, de lijn van de behandeling neer. Je kijkt samen naar wat er nodig is: psychomotore therapie (PMT), muziektherapie, een traumabehandeling of toch eerst met de stemmen aan de slag”, vertelt Mirjam. “Als regiebehandelaar luister je naar de input van alle disciplines en houd je de grote lijnen van de behandeling in de gaten. Maar je bepaalt ook of verlofaanvragen goedgekeurd kunnen worden en soms moet je bij de rechtbank aanwezig zijn. Als behandelcoördinator werk ik nauw samen met de teammanager en ben ik verantwoordelijk voor onder andere het behandelinhoudelijk gedeelte van de afdeling.”

Inhoudelijk met patiënten bezig
Tijdens haar werk als psycholoog is Mirjam veel meer inhoudelijk met de patiënten bezig: “Bijvoorbeeld met het onderzoeken en uitdagen van bepaalde wanen of ik kijk samen met mijn patiënt hoe hij om kan gaan met de stemmen die hij hoort. Daarnaast doe ik ook veel traumabehandeling, er is veel comorbiditeit waar je rekening mee moet houden (o.a. PTSS, verslaving en autisme komen veel voor samen met psychose). Maar eerst starten we in de behandeling met een delictanalyse, dan wordt er gekeken wat er nodig is in de behandeling. Het ‘dubbele’ stigma is een complicerende factor in de behandeling: er is sprake van zowel stigma op de psychose maar ook stigma op bijvoorbeeld de TBS titel of op het gepleegde delict. Natuurlijk heb ik ook veelvuldig contact met mijn collega’s. Een aantal dagen per week hebben we multidisciplinair overleg (MDO). Tijdens dit overleg bespreken we hoe het gaat met de behandeldoelen van patiënten en of er nog incidenten zijn geweest. De rest van de dag vult zich dan vaak met afspraken met patiënten.”

Vrijheid
“In de forensische zorg heb ik de vrijheid binnen mijn werk gevonden”, vertelt Mirjam enthousiast. “Je kunt hier namelijk zóveel kanten op. Om te beginnen met alle opleidingen die ik al heb mogen doen. Zo ben ik nu bezig met de LEAN-opleiding: echt super leuk om te doen. Hier wordt tijd en ruimte voor gemaakt. Daarnaast werken hier veel psychologen, dus ik heb altijd de mogelijkheid om even te sparren. Sowieso vind ik de multidisciplinaire benadering heel fijn. De sociotherapeuten maken patiënten natuurlijk de hele dag mee en een psychiater kijkt weer vanuit een ander perspectief. Daarnaast hebben we bijvoorbeeld gedragstherapeuten, systeemtherapeuten, maatschappelijk werk en verpleegkundigen, dus dat is heel prettig. Het mooie is dat er patiënten binnenkomen bij wie je in het begin denkt: ‘dit wordt helemaal niks’. Maar door er vanuit verschillende perspectieven naar te kijken met het team, kan het zijn dat we toch iets bereiken en dat geeft wel veel voldoening.” 

“Binnenkort starten we met het team met een nieuw systeem: token economy. Dit is een gedragstherapeutisch systeem vanuit verslavingszorg. Het komt erop neer dat je gewenst gedrag beloont met muntjes. Als een patiënt een bepaald aantal muntjes heeft verdiend, kunnen deze ingewisseld worden voor geld of het doen van een activiteit. Het is bedoeld om de doelen die gesteld worden in de behandelplannen te ondersteunen. Hierbij kun je denken aan doelen als op tijd aanwezig zijn bij het ontbijt, corvee doen, het volgen van je therapie gaan, regelmatig douchen etc. We gaan eerst een pilot van een jaar draaien om te kijken of het werkt.” 

Forensische Zorg
“Oorspronkelijk kom ik niet uit de forensische zorg, dus ik moest ik wel even overtuigd worden, want het trok me niet aan in eerste instantie” vertelt Mirjam. “Na een aantal gesprekken, kon ik een dag meelopen. Dat heeft me enorm geholpen. De sfeer voelde goed en het is een prachtig gebouw. Ondanks dat het een gesloten kliniek is, voelde het niet opgesloten. Ook het werken in het team sprak me erg aan. En niet te vergeten de patiënten. Ik dacht ‘het zijn allemaal mensen die hier zitten: wat zou het gaaf zijn om hier een bijdrage aan te leveren’. En nu zit ik hier alweer ruim een jaar en ik blijf hier nog lang ‘zitten’ als het aan mij ligt!” 

De ingewikkelde patiëntpopulatie is een uitdaging voor Mirjam. “Je moet eerst goed kijken wat voor soort persoon er tegenover je zit en vervolgens moet je uitpluizen wat het delict precies was voordat je aan de slag kan gaan. In de behandeling moet je echt de tijd nemen om contact op te bouwen, vooral met deze doelgroep, dan komen de mooiste dingen naar boven in de gesprekken. Daarnaast heb je altijd de extra dimensie van justitie, die ook iets in de melk te brokkelen heeft. Dit maakt het soms extra ingewikkeld, maar ook uitdagend.”

Trots
“De onderlinge samenwerking in het team maakt me trots”, zegt Mirjam. “We werken op een gelijkwaardige manier samen. Ieders stem telt even zwaar. Er is ook veel onderlinge waardering. Ook vanuit het management, er wordt echt naar ons geluisterd. Ik vind het mooi dat in ons team op gepaste wijze aandacht is voor de privé-situaties van collega’s. Het is natuurlijk best cruciaal in dit werk om te weten hoe iemand erbij zit. Ik ga ook echt élke dag met plezier naar mijn werk. We lachen veel, onderling met collega’s, maar ook met patiënten. Het ongeremde gedrag van patiënten kan soms grappig zijn en kan wat lucht brengen in heftige gesprekken.”

Een dagje meelopen
“Mensen die interesse hebben zou ik zeker aanmoedigen om, net als ik heb gedaan, een dagje mee te lopen. Het is namelijk zo lastig om je van tevoren een goed beeld te vormen bij dit werk. Tijdens een dagje meelopen kun je ervaren hoe het is en of het bij je past of niet, dat is heel persoonlijk. En natuurlijk moet je wel iets met deze doelgroep hebben, je moet er nieuwsgierig naar zijn en dus echt geïnteresseerd zijn naar de mens achter dit delict én de mens en het verhaal achter zijn of haar stemmen en/of wanen.”