Is het veilig genoeg om het kind binnen het gezin te laten opgroeien?

Aafke en Mirjam werken als gezinstrainer op gezinskliniek De Bron en delen één gezamenlijke passie: zorgen voor een duurzaam en veilig opgroeiperspectief voor ouders en hun kinderen.

Werken als gezinstrainer 
Op De Bron worden gezinnen met minimaal één kind ouder dan drie jaar opgenomen. De behandeling vindt plaats in een groep met andere gezinnen. De gezinnen zijn heel verschillend: gezinnen met één of meer kinderen, gescheiden ouders en samengestelde gezinnen.

“Ik werk als gezinstrainer op De Bron en heb een achtergrond als verpleegkundige en agogisch regiehulpverlener. Vanwege mijn verpleegkundige achtergrond krijg ik wat meer somatische vragen,” gaat Mirjam van start. “Ik werk ook als gezinstrainer. Ik heb een achtergrond als agogisch regiehulpverlener, maar in de uitvoering als gezinstrainer doen Mirjam en ik vrijwel hetzelfde,” vertelt Aafke. “Onze belangrijkste taak is om binnen het gezin te kijken waar de krachten en zorgen liggen, deze observaties te delen met de rest van onze collega’s en daar de ouders in te coachen. We hebben als doel om de veiligheid binnen het gezin weer terug te krijgen.”

Ouderschapshereniging en beoordeling
Op De Bron vindt onder andere ouderschapshereniging en -beoordeling plaats. “Bij ouderschapsbeoordeling is er eigenlijk altijd sprake van een veiligheidsvraag bij de gezinnen die op De Bron komen. Het kan zijn dat ouders hier een herenigingstraject hebben. Dit wordt ingezet wanneer kind(eren) uit huis zijn geplaatst. We kijken dan of het veilig genoeg is en kan blijven om de kinderen thuis te laten wonen,” legt Mirjam uit.

“Dat levert soms de nodige spanning en weerstand op bij de ouders. Wat ik overigens heel goed begrijp,” geeft Aafke aan. “Daar hangt voor de ouders natuurlijk heel veel van af. Het is dan aan ons om de samenwerking met de ouders zo aan te gaan dat de spanning zo laag mogelijk kan blijven, zodat de ouders open staan voor behandeling,” voegt Mirjam toe.

Naast het gezin staan 
De gezinnen verblijven 16 weken op De Bron. “We beginnen met een samenwerkingsopname. Dan mogen we elkaar kritische vragen stellen en stellen we samen vast of het gezin hier kan halen wat ze nodig hebben. Zodra de gezinnen hier verblijven werken we met een vaste dagstructuur. We beginnen de dag altijd met de dagdoelen, één van de onderdelen uit ons programma. Dan kijken we terug op het succes van de dag ervoor en naar de doelen van de dag die komen gaat. We bieden groepsbehandelingen, zoals het ‘ouderthema’. Daar bespreken we in groepsverband opvoedthema’s. Daarnaast vinden er individuele therapieën plaats, zo geef ik bijvoorbeeld hartcoherentie,” legt Aafke uit. “Verder geven we onder andere sherborne, om de hechting tussen ouders en kinderen weer te bevorderen en hebben we het over bijvoorbeeld geweldloos verzet en solo parallel ouderschap.”

“We proberen in ons werk heel erg de gelijkwaardigheid op te zoeken,” gaat Mirjam verder. “We staan echt naast de ouders, in plaats van tegenover. Dat past heel goed bij onze oplossingsgerichte manier van werken. We halen de kracht vanuit de ouders en gaan op zoek naar de positieve uitzonderingen, dus: ‘wat ging er wél goed?’ We kijken mee, geven ze erkenning en zijn transparant richting de ouders. Het meest prachtige vind ik als ouders in een co-therapeutische relatie terechtkomen, waarbij ouders actief betrokken zijn bij het proces. Dit heeft een hele positieve invloed op de groepsdynamiek. De ouders vinden steun en begrip bij elkaar, en de ouders die al langer in therapie zijn kunnen hun kennis en ervaring delen met de gezinnen die pas net op De Bron verblijven,” vertelt Mirjam. Aafke vult aan: “Ja, en die gezinnen dan zien groeien, daar word je écht blij van als gezinstrainer.”

Het hele systeem behandelen
 “De achtergronden van de gezinnen die we behandelen zijn heel gevarieerd. We zien vaak dat ouders ergens een trauma in hun kind-leeftijd hebben opgelopen of in hun weg naar volwassenheid. Hierdoor hebben ze niet altijd de goede dingen geleerd en kunnen ze niet altijd het goede voorbeeld zijn voor hun kinderen. Ook zien we steeds meer licht verstandelijk beperkte ouders,” vertelt Aafke. “De complexiteit bij deze gezinnen zit hem er vaak ook in dat er op verschillende leefgebieden problemen kunnen ontstaan. Zoals financiële middelen, huisvesting en verslaving. En vaak is er sprake van intergenerationele problematiek, dat houdt in dat ze zelf ook niet het goede voorbeeld hebben gehad in hun eigen opvoeding, en nu niet goed weten hoe ze hun eigen kinderen moeten benaderen,” legt Aafke uit. “Dat puzzelen met ouders, dus: ‘wat heb je nodig en wat kunnen we voor jou doen?’ is echt heel erg leuk.”

“Ja, en het mooie van werken binnen de Gezinspsychiatrie is, naast de complexiteit en diversiteit, dat we hier niet één individu behandelen, maar dat we direct het hele systeem kunnen behandelen. Het is nooit zo dat één individu alle problemen heeft. En hier krijgen we direct alle patronen van het gezin inzichtelijk. Dat onderscheidt ons echt denk ik. Vaak krijg ik te horen: ‘behandelen jullie écht het hele gezin bij elkaar?” vult Mirjam met een glimlach aan.

Krokodillen en paradijsvogels
Aafke en Mirjam hebben iedere week een multidisciplinair overleg. “Hierin maken we gebruik van krokodillen en paradijsvogels. De krokodillen zijn er om uiting te geven aan de dingen waar je tegenaan loopt, zodat je daarna met een frisse blik ergens naar kunt kijken. De paradijsvogels staan voor de positieve momenten,” vertelt Mirjam.

“We zijn als collega’s allemaal heel verschillend, en dat maakt het echt heel leuk,” zegt Aafke. “Iedereen bekijkt het op een andere manier of heeft iets anders gezien. Zo stelt Mirjam hele andere vragen dan ik zou doen, wat juist een hele mooie aanvulling is. We werken heel nauw samen met elkaar en dat werkt heel prettig. Als we een therapieonderdeel of een gesprek ingaan met de gezinnen doen we dat ook altijd met twee personen.” Mirjam gaat verder: “Ja, en soms zeggen we ook wel eens, dat het een soort van voorbeeld is. Dat wij het samen doen. Dus dat ouders het ook niet allemaal alleen hoeven doen.”