Op basis van uw situatie en uw diagnose stelt het GGZ Drenthe Expertisecentrum Slaap en Psychiatrie een behandelplan op. We geven u altijd eerst uitleg over slaap, de werking van slaap en over gewoontes die de slaap bevorderen of juist verstoren.
Het komt vaak voor dat meer dan één behandeling wordt geadviseerd. Bepaalde behandelingen kunnen het beste naast of juist na elkaar worden gegeven. Dat overleggen we altijd met u.
De behandelmogelijkheden zijn zeer uitgebreid en omvatten onder andere lichttherapie, therapie voor slapeloosheid, medicijnen, steun bij de ademhaling in de nacht.
Slapeloosheid die lang aanhoudt is de meest voorkomende slaapstoornis onder de algemene bevolking: tussen de 4 en 10 van de 100 mensen heeft hier last van. Wanneer u psychische en/of lichamelijke klachten hebt, wordt de kans nog groter dat u met slapeloosheid te maken krijgt. We spreken van langdurige slapeloosheid (chronische insomnie) als u:
We spreken niet van een slaapstoornis als kort slapen het gevolg is van te weinig gelegenheid hebben om te slapen (bijvoorbeeld door werk) en ook niet als het puur komt door omstandigheden zoals geluidsoverlast.
Uit onderzoek blijkt dat een kortdurende gespreks- en oefenbehandeling de best werkende behandeling voor langdurige slapeloosheid is. Deze behandeling heet cognitieve gedragstherapie bij insomnie (CGT-I). Deze behandeling werkt op de lange duur beter dan slaapmedicatie, omdat het de oorzaken van de slapeloosheid aanpakt. Naast de slaap kunnen door deze behandeling ook de stemming en kwaliteit van leven verbeteren.
Bij CGT-I leert u eerst over de functie en werking van slaap. Vervolgens krijgt u door uitleg en het bijhouden van een slaapdagboek inzicht in hoe uw slapeloosheid zichzelf in stand houdt. We geven u adviezen en oefeningen om uw gewoonten en gedachten te veranderen, zodat ‘de cirkel wordt doorbroken’. Denk daarbij bijvoorbeeld aan het beperken van de tijd die u wakker in bed doorbrengt, ontspanningsoefeningen, en het onderzoeken van uw zorgen over (uw) slaap.
Het aantal sessies dat nodig is, verschilt: soms bent u met een paar keer klaar en soms zijn er omstandigheden die maken dat het langer duurt. Dat kunnen bijvoorbeeld bijkomende psychische of lichamelijke klachten zijn of de invloed van medicatiegebruik. Uw behandelaar zal regelmatig het behandelresultaat met u evalueren.
U krijgt chronotherapie wanneer er sprake is van een stoornis van de biologische klok, zoals bij een vertraagd of vervroegd slaapritme. Het doel van chronotherapie is om het slaap-waakritme te verschuiven naar gewenste tijden en het daarop vast te zetten. Dit wordt bereikt door middel van het aanleren van gezonde slaapgewoontes, het stap-voor-stap verschuiven van de bedtijden en gebruik van licht met behulp van een lichtbak. Wanneer nodig schrijven we melatonine voor als ondersteunend middel.
Eye Movement Desensitisation and Rescripting (EMDR) is een therapeutische techniek die soms wordt toegepast als onderdeel van de behandeling van slaapproblemen. Dit kan bijvoorbeeld bij nachtmerries of wanneer een traumatische gebeurtenis angst rondom het slapen veroorzaakt. Meer informatie: EMDR bij GGZ Drentheen www.emdr.nl.
Afhankelijk van het type slaapstoornis kan het voor de behandeling nodig zijn om de medicijnen die u gebruikt aan te passen. Ook kan het advies zijn om een nieuw medicijn te starten om de slaapstoornis te behandelen. Dat gebeurt altijd in overleg met u, uw huisarts en uw psychiater of andere behandelaar. Daarbij wordt zorgvuldig afgewogen wat de mogelijke winst is ten opzichte van mogelijke bijwerkingen, en gekeken naar de samenhang met eventuele andere aandoeningen.
Vaak gebruiken mensen met langdurige slaapproblemen al langere tijd medicijnen. Soms werken deze na verloop van tijd niet meer of hebben ze nadelige effecten op uw functioneren. Het kan dan wenselijk zijn om deze medicijnen geleidelijk af te bouwen. Ook daarbij is het van belang dat dit in overleg gaat met diverse betrokkenen en u goed begeleid wordt door onze psychologen en psychiaters.
Meer informatie: Farmacotherapie bij GGZ Drenthe
Imaginatie en Rescripting Therapie (IRT) voor nachtmerries is een therapie die de frequentie en intensiteit van nachtmerries doet afnemen. Er wordt geoefend met het inbeelden van een andere, positieve afloop van het ‘nachtmerriescript’.
Wanneer er bij u een slaapapneusyndroom is vastgesteld is Positive Airway Pressure (PAP) een behandelmogelijkheid. De meest bekende variant is CPAP: Continuous Positive Airway Pressure. Bij een obstructief slaapapneusyndroom (OSAS) wordt de bovenste luchtweg gedeeltelijk of geheel geblokkeerd, waardoor ademen niet meer goed mogelijk is. De oorzaak hiervan is dat de spieren in de mond- en keelholte verslappen. Ook kan de tongbasis naar binnen vallen, waardoor de bovenste luchtwegen worden afgesloten.
Een PAP-apparaat bestaat uit een kastje die is aangesloten op een luchtslang en een gezichtsmasker. Het masker plaatst u voor het slapengaan op uw mond en/of neus. De positieve luchtdruk die door het masker wordt toegediend voorkomt dat de luchtweg dichtklapt tijdens de slaap. U slaapt beter door omdat er geen of minder ademstops voorkomen.
Er zijn zeer veel verschillende soorten maskers die passen bij een PAP-apparaat. De OSAS-verpleegkundige zal u begeleiden in het gebruik en instellen van de PAP-apparatuur.
Positietherapie wordt ingezet wanneer er sprake is van positieafhankelijke slaapapneu. Dit houdt in dat er alleen sprake is van slaapapneu wanneer u op uw rug ligt. De positietrainer is een klein apparaatje wat meet wanneer u op uw rug ligt. Zodra u op uw rug ligt geeft de positietrainer een trilling af, op die manier wordt u 'getraind' om een andere houding aan de te nemen. Doordat u niet meer op uw rug ligt verdwijnen de klachten van slaapapneu.
Voor mensen in behandeling bij GGZ Drenthe gelden huisregels.
Lees ook onze veelgestelde vragen of stel hier direct uw vraag: