Het Expertisecentrum Slaap en Psychiatrie biedt de volgende cursussen aan:
Data
5 maart 2024 en 23 april 2024
Locatie
Zo mogelijk fysiek, dan op het terrein van GGZ Drenthe, gebouw ’t Proathoes.
Indien fysiek niet mogelijk is dan wordt de cursus via Teams gegeven.
Doelgroep
Psychiaters, psychologen en verpleegkundig specialisten van binnen en buiten GGZ Drenthe.
Inhoud van de cursus
Chronische insomnie (DSM-5: insomniastoornis) is de meest voorkomende slaapstoornis en komt vaak voor in combinatie met andere psychische stoornissen. Chronische insomnie is een risicofactor voor het ontwikkelen van psychische klachten en houdt deze ook in stand. Het is dus belangrijk om een insomniastoornis te diagnosticeren en te behandelen.
Deze cursus is bedoeld om kennis te verkrijgen over slaap, chronische insomnie en de evidence based behandeling van eerste keus hiervan: kortdurende cognitieve gedragstherapie voor insomniastoornis (CGT-I).
In deze cursus wordt overgebracht hoe gezonde slaap in zijn werk gaat en wat er mis gaat in het geval van chronische insomnie. De diagnostiek en behandeling van deze stoornis komen uitgebreid aan bod. Psycho-educatie, gedrags- en cognitieve interventies passeren in verschillende vormen de revue en we gaan oefenen met diverse onderdelen van het CGT-I protocol. Op de tweede dag is er tijd voor casussen van de cursisten en lichten we de rol van slaapmedicatie toe. Tot slot wordt ingegaan op de toepassing van CGT-I bij jongeren en ouderen en wordt kort de behandeling van nachtmerries en circadiane ritmestoornissen besproken.
Leerdoelen
Docenten
Mw. I.M. Ensing, MSc, gz-psycholoog, somnoloog, gedragstherapeut VGCt®
Mw. Dr. R.F. Riemersma-van der Lek, psychiater, behandelcoördinator
Accreditatie
De cursus is goedgekeurd door de CBT-I Academy van de European Sleep Research Society.
Er wordt een certificaat van deelname uitgereikt bij tenminste 80% aanwezigheid.
Kosten
Medewerkers GGZ Drenthe: 400,- euro
Externen: 600,- euro
De cursus is beide dagen inclusief lunch.
De cursus gaat door vanaf 8 deelnemers, met een maximum van 16 deelnemers.
Annulering met restitutie van de kosten is mogelijk tot 1 week voor de eerste cursusdag.
Inschrijven
Medewerkers van GGZ Drenthe kunnen zich inschrijven via het Leerportaal.
Komt u van buiten GGZ Drenthe? Stuur dan een e-mail naar slaapcentrum@ggzdrenthe.nl met vermelding van:
- naam
- geboortedatum
- functie
- BIG- of ander registratienummer t.b.v. accreditatie
- werkplek, inclusief adres t.b.v. toezenden certificaat
Hierna ontvangt u een link voor inschrijving.
Aanbevolen literatuur
- Riemann, D, Baglioni, C, Bassetti, C, Bjorvatn, B, Dolenc Groselj, L, Ellis, JG, et al. (2017). European guideline for the diagnosis and treatment of insomnia. Journal of Sleep Research, 26, 675-700. https://doi.org/10.1111/jsr.12594
- Riemann, D, Benz, F, Dressle, RJ, Espie, CA, Johann, AF, Blanken, TF, et al. (2022). Insomnia disorder: State of the science and challenges for the future. Journal of Sleep Research, 31, 1-18. https://doi.org/10.1111/jsr.13604
- Verbeek, I & Van de Laar, M. (2015a). Behandeling van langdurige slapeloosheid. Protocollen voor de GGZ. Houten: Bohn Stafleu van Loghum.
Meer informatie
De cruciale rol van slaap (VGCt)
Slaapproblemen: van slecht naar beter slapen - introductie (Minddistrict)
Slaapproblemen: je hebt het in je om beter te slapen (Minddistrict)
Psychiaters Rixt Riemersma en Maaike van Veen geven een korte cursus over de effecten van psychofarmaca op de slaap. Hierbij ligt het aandachtspunt op de medicamenteuze aspecten van behandeling van slapeloosheid.
Data
De cursus wordt online gegeven.
Doelgroep
We nodigen psychiaters, (huis)artsen, AIOS en verpleegkundig specialisten van harte uit om de cursus bij te wonen.
Inhoud van de cursus
De cursus bestaat uit twee delen van anderhalf uur. De docenten presenteren de cursus gezamenlijk vanuit de GGZ Drenthe opleidingsstudio. Hierbij gebruiken zij digitale middelen zoals Mentimeter, om de theoretische kennis op een interactieve wijze te bespreken en toetsen.
Het eerste deel is basaal (neurobiologisch) van aard en start met een overzicht over processen die slaap en waak reguleren. Voor een passende inzet van psychofarmaca voor slaapstoornissen, is kennis van de verschillende slaapstoornissen en diagnostiek daarvan nodig. Voorts worden diverse belangrijke aspecten van psychofarmaca en hun invloed op de processen die slaap reguleren behandeld. Daarin komen diverse subgroepen psychofarmaca aan de orde, zowel wat betreft hun potentie voor behandeling als verstoring van de slaap.
In het tweede deel gaan we in op somatische aspecten, zoals comorbide slaapstoornissen en effecten van somatische farmaca op de slaap. Factoren die samenhangen met leefstijl, zoals gebruik van nicotine, cafeïne en alcohol komen eveneens aan bod. Specifieke aandacht is er voor de bijwerkingen en eventuele invloed op de rijvaardigheid, omdat deze vaak de keuze voor bepaalde middelen voor individuele patiënten sterk beïnvloeden.
De geldende richtlijnen en niet-farmacologische interventies komen tenslotte kort aan bod. Deelnemers krijgen praktische adviezen over de farmacologische aspecten van het behandelen van slaapproblemen in de psychiatrie, waarbij er wederom aandacht is voor het afwegen van voor- en nadelen en het belang van goede begeleiding bij de wens van patiënten tot afbouwen van langdurig gebruikte slaapmedicatie.
Aan de hand van casuïstiek vertalen we de theoretische kennis op interactieve wijze naar de klinische praktijk.
Leerdoelen
Na afloop van de cursus Psychofarmaca en slaap:
Programma
De cursus Psychofarmaca en slaap wordt over twee dagen gegeven. Het programma ziet er als volgt uit:
Dag 1:
15.30-16.00: Opbouw en regulatie van het slaap-waak ritme, neurobiologische aspecten
16.00-16.30: Gevolgen van verstoorde slaap, verschillende typen slaapstoornissen
16.30-17.00: Psychofarmaca en invloed op slaap-waakritme
Dag 2:
15.30-16.00: Vervolg psychofarmaca, invloed van somatische farmaca en leefstijl
16.00-16.30: Behandelrichtlijnen: cognitieve gedragstherapie versus medicatie
16.30-17.00: Afwegingen per individuele patiënt: inzet en afbouwen van slaapmedicatie
Kosten
De deelnamekosten bedragen € 110,-.
Voor medewerkers van GGZ Drenthe zijn de deelnamekosten € 95,-
Na inschrijving ontvang je een betalingsverzoek.
Accreditatie
Accreditatie is aangevraagd bij de NVvP en VSR.
Inschrijving
Mail om je in te schrijven naar slaapcentrum@ggzdrenthe.nl.
Tijdens de NVAVG-studiedag op 17 november 2023 verzorgt Rixt Riemersma-van der Lek één van de workshops over psychofarmaca en slaapproblemen.
Programma
09:30 - 11:15: ALV
11.15 - 11.30: Inloop
11.30 - 11.35: Opening door de dagvoorzitter
11.35 - 13.00: De nieuwe richtlijn Gezonde slaap en slaapproblemen: geen droom maar werkelijkheid! Sigrid Pillen en Dederieke Festen nemen je mee in de actuele visie op goede slaapzorg en de diagnostiek en behandeling van slaapproblemen. Ze maken graag samen met jou de vertaalslag van de nieuwe richtlijn van SKILZ naar de praktijk van je werk als arts VG.
13.00 - 14.00: Lunch
14.00 - 15.00 Workshops ronde 1
15.00 - 15.15: Wisseltijd, koffie, thee of wat fris
15.15 - 16.15: Workshops ronde 2
16.15 - 17.00: Technologie en slaapzorg carrousel. Team Innovatie 's Heeren Loo. Er is veel nieuws op het gebied van technologie en hulpmiddelen om slaap te verbeteren. In de grote zaal is een uitgebreid aanbod aanwezig dat je in carrouselvorm bezoekt. Je leert nieuwe diagnostische en therapeutische mogelijkheden en je hebt de mogelijkheid om ze zelf te ervaren. Thema's zijn onder andere diagnostiek, bedden en comfort, ademhalingsstoornissen, lichtinterventies en arousalbeïnvloedende apparatuur.
Experts
- Myrthe Boss, neuroloog-somnoloog slaapcentrum Gelderse Vallei Ede
- Naomi van den Broek, AVG/somnoloog, Centrum voor Slaapgeneeskunde van Kempenhaeghe
- Dederieke Festen, arts VG en universitair hoofddocent leerstoel Geneeskunde voor verstandelijk gehandicapten, voorzitter van de richtlijncommissie slaap
- Viviane van Kasteel, neuroloog bij SEIN
- Ellen Kersten, verpleegkundig specialist GGZ bij GGNet
- Cathelijne Linders, gedragskundige, landelijke polikliniek genetische syndromen van 's Heeren Loo
- Rixt Nijenhuis-Huls, arts VG en kaderarts palliatieve zorg Alliade
- Danielle Peppink, arts VG 's Heeren Loo
- Sigrid Pillen, kinderneuroloog/somnoloog, Kinderslaapexpert B.V.
- Rixt Riemersma-van der Lek, psychiater, behandelcoördinator Expertisecentrum Slaap en Psychiatrie, GGZ Drenthe. Tevens medeauteur van het Psyfar artikel Psychofarmaca voor insomnie in de psychiatrie (2022)
- Esther de Rooij-Askes, arts VG en supervisor coach, landelijke polikliniek genetische syndromen van 's Heeren Loo
- Annelies Smits, arts VG, somnoloog en deelnemer aan de werkgroep richtlijnontwikkeling Gezonde slaap en slaapproblemen
- Anja de Vries, verpleegkundig specialist Alliade
Geschoolde competenties
- Medisch handelen 40%
- Kennis en wetenschap 40%
- Communicatie 20%
We vragen accreditatie aan bij ABC1 en voor verpleegkundig specialisten
Leerdoelen
- Je weet wat gewone slaap is en wanneer er sprake is van een slaapstoornis
- Je weet hoe je een slaapprobleem diagnostisch aanpakt
- Je maakt kennis met de inhoud van de nieuwe richtlijn Gezonde slaap en slaapproblemen van SKILZ
- Je maakt kennis met diverse technologische apparaten die je in de slaapzorg kan inzetten
Workshops
Psychofarmaca en slaapproblemen
Rixt Riemersma-van der Lek
De relatie tussen slaap en psychopathologie is complex en er is sprake van wederzijdse beïnvloeding. Als voorschrijver is het belangrijk kennis te hebben van de effecten van verschillende psychofarmaca op de slaapregulatie en hun voor- en nadelen bij de toepassing bij insomnie.
Tijdens de workshop vergroot je je inzicht in de invloed van verschillende psychofarmaca op de neurotransmittersystemen die de slaap reguleren. Hierdoor kun je weloverwogen en gepersonaliseerde keuzes maken in de medicamenteuze behandeling van insomnie bij psychiatrische klachten.
Diagnostiek naar OSAS bij mensen met downsyndroom: toepassing van de WatchPat
Rixt Nijenhuis-Huls en Anja de Vries
In deze workshop gaan we in op het onderzoek dat binnen Alliade is gedaan naar de diagnostiek van slaapapneu met de WatchPat, bij cliënten met downsyndroom. We nemen je mee in het gebruik van de WatchPat en we bespreken de resultaten van het onderzoek. Ook gaan we in op de vervolgstappen die we naar aanleiding van het onderzoek binnen onze organisatie hebben gezet. Natuurlijk gaan we ook in op jouw ervaringen, zowel wat betreft diagnostiek als behandeling van slaapapneu.
Nachtelijke fenomenen; bewegingen en gedragingen tijdens de slaap
Viviane van Kasteel
De slaap kan verstoord worden door verschillende gebeurtenissen, zoals bewegingen, gedragingen en diverse sensaties. Ook het hebben van nachtmerries kan de slaap van iemand en/of de bedpartner beïnvloeden.
Het is van belang om uit te vinden welke fenomenen als normaal of als afwijkend moeten worden beschouwd. Hierbij speelt de (hetero)anamnese een hele belangrijke rol. Daarnaast kan aanvullende slaapdiagnostiek nodig zijn om bijvoorbeeld slaapaandoeningen te diagnosticeren.
Tijdens deze workshop krijg je een overzicht van de diverse slaapaandoeningen en normaal gedrag tijdens de slaap. Ook gaan we in op de relatie tussen epilepsie en slaap(stoornissen). Diagnostische overwegingen en therapeutische opties komen ook aan bod.
Leer beter slapen: cognitieve gedragstherapie voor insomnie bij mensen met een LVB
Ellen Kersten
Cognitieve gedragstherapie voor insomnie (CGT-i) is in de behandeling van insomnie de eerste keus. Helaas wordt het nog te vaak niet ingezet. Voor mensen met een LVB voldoen de reguliere protocollen vaak ook niet. En ook zelfhulpboeken of -modules zijn vaak te ingewikkeld.
Ellen Kersten is verpleegkundig specialist GGZ bij GGNet en ze ontwikkelde speciaal voor de doelgroep van mensen met een ernstige psychiatrische aandoening (EPA) of een LVB de makkelijke leesbare trainingsmodule: 'Leer beter slapen'.
In de workshop leer je over de principes van cognitieve gedragstherapie bij insomnie en hoe je dit kan toepassen met mensen met een LVB. Zo krijg je enerzijds zelf meer tools in handen voor goede slaapzorg en anderzijds munitie om in je eigen organisatie te kijken naar de mogelijkheden van CGT-i en hiervoor te verwijzen.
Circadiane ritme slaap-waakstoornissen, hoe pak je het aan?
Myrthe Boss
In deze workshop komen slaapproblemen gerelateerd aan het circadiane ritme bij zowel kinderen als volwassenen aan bod. Vanuit begrip van het normale circadiane ritme en casuïstiek bespreken we hoe je deze slaapstoornissen herkent, welke diagnostiek je kunt inzetten, wat de eerste stappen qua behandeling zijn en wanneer licht en melatonine zinvol zijn.
Slaap bij syndromen: geen taartpunt, maar de hele taart!
Esther de Rooij Askes en Cathelijne Linders
Een combinatie van somatiek, slaapproblemen en gedragsfenotype komt vaak voor bij syndromen. Maar hoe pak je de beeldvorming van slaap aan in zo'n complexe casus? We noemen de top 20 van syndromen met slaapproblematiek en snijden daarna 'de taart' aan bij het Smith Magenis syndroom. We ontrafelen de casus door naar de verschillende taartpunten te kijken. Met welke taartpunt begin je? Welke punten plakken aan elkaar ? En waar bestaat de stevige bodem uit? Benieuwd? Kom proeven!
Meten is weten? Het meten van slaap en diagnostiek naar slaapproblemen/slaapstoornissen
Naomi v.d. Broek
Er zijn verschillende manieren om slaap te meten, slaapproblemen in kaart te brengen en slaapstoornissen te diagnosticeren. Maar wat gebruik je nu wanneer en is alles wel even betrouwbaar?
Deze workshop geeft een inzicht in de meetmethoden en diagnostiek die nu voorhanden zijn. Daarnaast kijken we ook naar de perspectieven voor de toekomst.
Samenwerking met het slaapcentrum
Annelies Smits
Slaaphygiëne, het belang van leeftijdsadequate bedtijden en een gevarieerd dagprogramma zijn in het aglemeen goed bekend. Maar wat als je tegen vragen aanloopt die je binnen je eigen organisatie niet goed kunt beantwoorden? Op welke manier kan een slaapcentrum helpen bij de behandeling of de keuze tot verwijzing? Wanneer kies je voor een tweedelijns slaapcentrum of een derdelijns slaapcentrum?
En als je cliënt een slaapstoornis blijkt te hebben, hoe zou de samenwerking met de behandelaar van het slaapcentrum eruit kunnen zien? Als de slaapstoornis naar tevredenheid behandeld is, zal de langdurige monitoring bij de eigen arts komen te liggen. Wat is er nodig om dit goed te kunnen doen?
In deze workshop gaan we bovenstaande vragen verkennen en krijg je handvatten om hiermee om te gaan.
Praktische informatie
Locatie
Hotel Vianen - Prins Bernhardstraat 75 - 4132 XE Vianen
Routebeschrijving
De locatie is uitstekend bereikbaar met het openbaar vervoer. Per uur vertrekken en stoppen er meerdere bussen rechtstreeks van en naar Utrecht Centraal station. Het busstation ligt direct naast het hotel. Hotel Vianen beschikt ook over ruime gratis parkeergelegenheid.
Aanmelding
- Ga naar www.nvavg.nl
- Klik in de agenda op de studiedag.
- Vul het inschrijfformulier in en betaal via iDeal. Dit is de enige betaalmogelijkheid, met uitzondering van buitenlandse deelnemers (die niet via iDeal kunnen betalen).
Je aanmelding is definitief na betaling. Restitutie is niet mogelijk. Bij verhindering kan een ander je plaats overnemen. Deelname zonder aanmelding is niet mogelijk. Meld je aan vóór 5 november, in verband met de reservering van ruimten en catering bij de locatie.
Als je alleen de ALV (ochtendprogramma) wilt bijwonen, dan betaal je niets. We reserveren dan ook geen lunch voor je. Stuur om je alleen voor de ALV aan te melden een e-mail naar communicatie@nvavg.nl (Petra Lubbers).
Dieetwensen
Je kunt je dieetwensen op het inschrijfformulier aangeven. Aangezien er een uitgebreid buffet is, zijn er standaard voldoende vegetarische opties aanwezig. Dit hoef je dus niet door te geven.
Workshopkeuze
Vul twee letters van de workshop van je keuze in + een reserve optie. Het honoreren van voorkeuren gebeurt op volgorde van inschrijving. Op je badge staat in welke workshop je bent ingedeeld.
Accreditatie
Er is accreditatie aangevraagd bij ABC1.
Je investering
Arts VG-leden: 255,-
Aios VG (lid) en gepensioneerde arts VG-leden: 235,-
Overigen/niet-leden/derden: 295,-
Meer informatie?
Mail naar communicatie@nvavg.nl (Petra Lubbers).
Graag tot ziens op 17 november!
Lees ook onze veelgestelde vragen of stel hier direct uw vraag: